Jak pozytywnie wpływać na rozwój emocjonalny i społeczny dziecka?
Amerykański psychiatra Ross Campbell uważa, że nie wystarczy darzyć dziecka ciepłymi uczuciami, komunikować mu, że je kochamy. Należy przekazać dziecku miłość w taki sposób by dotarła do jego serca.
Relacja pomiędzy dzieckiem, a rodzicami jest najważniejsza w całym naszym życiu.
Dzieciństwo jest fundamentem dla jego szczęśliwego, dorosłego życia. Jeżeli będziemy dzieci kochać mądrze, emocjonalnie je zasilać, wymagać od nich tego co dobre, nauczymy czerpać przyjemność z dobrych zachowań, to wówczas mamy szanse wychować dobrego, mądrego człowieka.
Czy może być większa nagroda bycia dobrym rodzicem?
Jaka zatem powinna być miłość rodziców, aby służyła dziecku?
Co zrobić, aby dzieci czuły się prawdziwie kochane?
Ross Campbell uważa,aby uniknąć kłopotów emocjonalnych dziecka należy zaspokoić ich potrzeby emocjonalne, do których zalicza:
- Bezwarunkową miłość
- Więź
- Akceptację
- Potrzebę uznania
- Potrzebę osiągnięcia sukcesu
Miłość rodziców jest niezbędna do zdrowego rozwoju dziecka, należy jednak pamiętać, że sama nie wystarcza. Jak zatem sprawić, żeby dzieci czuły się kochane?
Ross Campbella uważa, że możemy to sprawić poprzez:
- Pełen miłości kontakt wzrokowy
- Pełen miłości kontakt fizyczny
- Wyłączną uwagę
- Przekazywanie dobrych wzorców
1. Pełen miłości kontakt wzrokowy
Kontakt wzrokowy jest jednym z podstawowych elementów przekazywania uczuć. Dzięki niemu możemy pokazać takie uczucia jak: miłość, złość, nienawiść. Poprzez wzrok przekazujemy szacunek dla drugiej osoby.
2. Pełen miłości kontakt fizyczny
Dotyk, pełen miłości kontakt fizyczny ze strony rodzica stymuluje mózg dziecka, powoduje, że szybciej się rozwija. Należy jednak zawsze pamiętać, że kontakt fizyczny dostosowany do okoliczności, wieku, płci, do możliwości dziecka powinien zawsze zaspokajać potrzeby dziecka, a nie rodzica.
3. Wyłączna uwagę
To jeden z trudniejszych do spełnienia warunków, gdyż wymaga od rodzica poświęcenia dziecku czasu (Nie spychania go na później). Rodzice najczęściej zwracają uwagę na dziecko w chwili, gdy sprawia kłopoty w zachowaniu, ignorując te dobre – to nasz błąd.
Dziecko szybko orientując się co działa na rodzica, działa i zachowuje się w sposób przez nas nieakceptowalny, tylko po to, aby wymusić naszą uwagę. Dziecku potrzebna jest wyłączna uwaga, lepsza negatywna niż żadna.
Dostrzegajmy zatem te dobre zachowania, chwalmy dziecko, pamiętając, że chwalenie też jest sztuką. Chwalmy dzieci w sposób opisowy za konkretną rzecz, tak aby dziecko mogło wyciągnąć wnioski np. Pięknie poukładałaś lalki na półce; Bardzo dokładnie umyłeś ząbki.
Campbell propounuje tzw. „Randki z dzieckiem” – czas spędzony z dzieckiem sam na sam. Znakomitym sposobem na spędzanie czasu z dzieckiem jest czytanie. Czytajmy dziecku co najmniej 20 minut dziennie. Czytanie jest doskonałym sposobem na rozmowy z dzieckiem na temat przeczytanej książki, rozmowy o problemach, z którymi zmaga się dziecko. Jest także doskonałym sposobem na odbudowanie więzi z dzieckiem.
4. Przekazywanie dobrych wzorców
Wszelkie nauczanie, przewodnictwo powinno się odbywać z poszanowaniem godności dziecka. Wychowanie to uczenie dzieci czerpania radości z tego co dobre, pamiętając, że dom jest miejscem, gdzie uczymy się pierwszych zasad.
Czytanie jest także jedną z wartości ukazujących naszemu dziecko dobre wzorce. Należy jednak pamiętać, aby udostępniać dziecku takie książki, które są dla niego zrozumiałe, nie nużące, atrakcyjne, zaspokajały jego ciekawość. Reasumując by pozwoliły czerpać przyjemność z ich czytania.
Wpływ czytania na rozwój dzieci
Czytanie poszerza doświadczenia językowe dziecka, rozwija słownictwo, uczy wyrażać myśli i rozumieć sposoby mówienia innych ludzi. Im bogatszy język, tym sprawniejsze wyrażanie własnego zdania, lepsza umiejętność werbalizowania uczuć i potrzeb. czytanie kształtuje umiejętność samodzielnego myślenia i formułowania myśli – kompetencje niezbędne do właściwego funkcjonowania społecznego.
Czytanie książek to jeden z najlepszych sposobów relaksu. Samodzielne czytanie wymaga od dziecka podjęcia wysiłku oraz wytrwania w nim dla osiągnięcia celu (przeczytania książki do końca). Nauka samodzielnego czytania jest częścią mądrego wychowania, polegającego między innymi na stworzeniu klimatu, w którym nie wszystko musi być szybko, natychmiast. Kształtuje postawę cierpliwości, skupienia i refleksji nad tym, co się robi.
Po co nam czytanie? Bez umiejętności czytania nie jest możliwe funkcjonowanie we współczesnym świecie. Dzięki niemu dziecko zdobywa i uzupełnia wiadomości. Czytanie, pisanie należą do podstawowych warunków koniecznych do bycia aktywnym członkiem społeczeństwa. Czytanie i pisanie są także umiejętnościami nieodzownymi do korzystania z nowych systemów komunikacyjnych. Łatwiej jest wyrobić w dziecku chęć czytania, jeżeli czytanie będzie dla niego przeżyciem dostosowanym do jego możliwości i przyjemności.
Codzienne czytanie dziecku dla przyjemności zaspokaja wszystkie potrzeby emocjonalne dziecka, znakomicie wspiera jego rozwój psychiczny, intelektualny i społeczny, jest jedną z najskuteczniejszych strategii wychowania. Dziecko, któremu czyta się codziennie czuje się ważne i kochane. Buduje to jego mocne poczucie własnej wartości – wewnętrzną siłę i wiarę w siebie. Codzienne głośne czytanie buduje mocną więź między rodzicem i dzieckiem. Dzieci, którym się czyta będą używały bogatego i pięknego języka, posiądą umiejętności ciekawej konwersacji, łatwość publicznego wypowiadania się w sposób jasny, logiczny i obrazowy, czyli wartości bardzo ważne w życiu społecznym.
Badania potwierdzają, że głośne czytanie dziecku:
- buduje więź pomiędzy rodzicem i dzieckiem,
- zaspokaja potrzeby emocjonalne,
- wspiera rozwój psychiczny dziecka i wzmacnia jego poczucie własnej wartości,
- uczy języka, rozwija słownictwo, daje swobodę w mówieniu,
- przygotowuje i motywuje do samodzielnego czytania,
- uczy myślenia,
- rozwija wyobraźnię,
- poprawia koncentrację,
- ćwiczy pamięć,
- przynosi wiedzę ogólną,
- ułatwia naukę,
- uczy odróżniania dobra od zła, rozwija wrażliwość moralną,
- rozwija poczucie humoru,
- jest znakomitą rozrywką,
- zapobiega uzależnieniu od mediów,
- pomaga w rozwiązywaniu problemów,
- jest zdrową ucieczką od nudy,
- jest profilaktyką działań aspołecznych,
- kształtuje nawyk czytania i zdobywania wiedzy.
Zalety książki:
1. Książka pomaga nam rozwijać język i słownictwo. Uczy nas wyrażać myśli i rozumieć innych.
2. Książka rozwija myślenie. Dostarcza nam pojęć myślowych i nowych idei, rozszerza naszą świadomość i nasz świat.
3. Książka pobudza fantazję, uczy budować obrazy w wyobraźni.
4. Książka dostarcza nam wiedzy o innych krajach i kulturach, o przyrodzie, technice, historii, o tym wszystkim, o czym chcielibyśmy dowiedzieć się czegoś więcej.
5. Książka rozwija nasze uczucia i zdolność do empatii. Wyrabia w nas umiejętność wczucia się w czyjąś sytuację.
6. Książka dodaje sił i zapału. Dostarcza nam rozrywki i emocji. Może rozśmieszyć lub zasmucić. Może pocieszyć i wskazać nowe możliwości.
7. Książka może stawiać pytania, które angażują i pobudzają do dalszych przemyśleń.
8. Książka uczy nas etyki. Skłania do namysłu nad tym, co słuszne, a co nie, co dobre, a co złe.
9. Książka pomaga nam zrozumieć siebie. Odkrycie, że są inni, którzy myślą jak my, że mamy prawo do swoich odczuć i reakcji, umacnia nasze poczucie własnej wartości.
10. Książka pomaga nam zrozumieć innych.
11. Dobra książka dla dzieci, którą można czytać na głos, przynosi radość dzieciom i dorosłym.
10 argumentów, dlaczego czytanie dzieciom jest ważne:
1. Stymuluje rozwój mózgu
Zanim twój maluch nauczy się mówić, najpierw będzie się uczył rozumieć mowę, a więc tworzyć tzw. słownik bierny. Zjawisko to związane jest z kolejnością dojrzewania poszczególnych ośrodków w mózgu, odpowiedzialnych za rozumienie oraz artykułowanie mowy. Otaczanie mową od wczesnego dzieciństwa wiąże się więc z lepszym przyswajaniem wiedzy o języku. Im więcej styczności z danym zjawiskiem, tym więcej połączeń między neuronami, dzięki którym dziecko więcej rozumie i tym lepiej radzi sobie z informacją w przyszłości. Pułapka jest tylko jedna – przestymulowanie również mu nie służy, a więc nic na siłę. Proste i zabawne książeczki, które stymulują rozwój i naturalną ciekawość dziecka.
2. Rozbudza ciekawość świata
Kilkulatek zafascynowany jest literackim światem i odbiera go niemal bezkrytycznie. Często można zaobserwować, że dziecko odtwarza zachowanie ulubionych bohaterów, którzy służą mu za przykład. Ważne jest więc, by wzorce, które prezentujemy za pomocą dziecięcej literatury, były po prostu mądre. Choć czasem bycie zabawnym w zupełności wystarcza!
3. Stymuluje rozwój mowy i usprawnia pamięć
Czytanie dzieciom stymuluje bierny (rozumienie) oraz czynny (mowa) słownik dziecka i pomaga w przezwyciężaniu dysleksji. Pomaga także w wyrażaniu własnych myśli. Słuchając, dziecko śledzi rozwój akcji, dialogi, dostrzega i przewiduje konsekwencje a także zależności przyczynowo-skutkowe.
4. Kształtuje inteligencję emocjonalną
Książki to dla dziecka skarbnica wiedzy o emocjach. Każdy bohater wszak jakieś przejawia, a zazwyczaj w jednej powieści jest ich cała masa. Dzięki tym historiom nie tylko poznaje uczucia, ale także uczy się je nazywać i dowiaduje się tego, jak można je wyrażać.
5. Buduje więź emocjonalną
Wspólne czytanie to forma spędzania czasu z dzieckiem. Codzienna lektura przed snem potrafi być wytchnieniem nie tylko dla malucha, ale i rodzica. Wieczornym resetem i momentem, w którym możemy być tu i teraz – razem.
6. Rozwija wyobraźnię
Literatura zmusza do zastanowienia się, analizy, rozwija w ten sposób naszą wyobraźnię. Jest przeciwwagą dla produkcji telewizyjnych, gdzie wszystko mamy podane nijako „na talerzu”: przekaz werbalny i wizualny, w związku z czym pozostaje nam rola biernego odbiorcy. W przypadku książek jest zupełnie inaczej.
7. Poprawia pamięć
Czytanie dzieciom pobudza nie tylko wyobraźnię, ale pozwala łączyć nową wiedzę z tym, co maluch już zna. Taka lektura tuż przed snem wzmacnia „mięśnie pamięci” – z każdą nową informacją mózg tworzy nowe synapsy oraz poprawia działanie już istniejących. Dzięki temu czytający ludzie (w różnym wieku) mają szansę zachować lepszą pamięć, niż ci zalegający w fotelach przed telewizyjnym serialem.
8. Zachęca do uczestnictwa w życiu społecznym
Badanie przeprowadzone przez amerykańską agencję wspierającą sztukę NEA pokazało, że ludzie, którzy regularnie czytają (bądź którzy mieli styczność z literaturą w wieku dziecięcym), są znacznie bardziej zaangażowani kulturowo i obywatelsko. Mają również większą łatwość i swobodę wypowiedzi, robią to w sposób bardziej elokwentny. Po zasobie słownictwa kilkulatka można poznać, czy rodzice czytają dziecku książki.
9. Przygotowuje do samodzielnego czytania i pisania
Dziecko, które ma styczność z literaturą od najmłodszych lat, dużo wcześniej poznaje litery i to, co się za nimi kryje. To świetny wstęp do nauki.
10. Buduje czytelnika w przyszłości
Te dzieci, które z literaturą obcowały od najwcześniejszych lat, mają znacznie większą szansę kontynuować swoje literackie fascynacje w dorosłości. To znaczące, bo biorąc pod uwagę wskaźniki czytelnictwa w Polsce, nie jest z tym u nas najlepiej. Czytając dzieciom dziś, budujemy więc w rzeczywistości czytające społeczeństwo jutra.
Opracowała Gizela Sapok na podstawie publikacji:
- „Wpływ czytania na rozwój dzieci i młodzieży” - Dr Dorota Grabowska;
- „Zbadaj swoje dziecko” - dr Miriam Stoppord.
- Portal: dzieci sawazne.pl
- „Sztuka zrozumienia, czyli jak naprawdę kochać swoje dziecko” – Ross Campbell